هنوز ده سال از عمر شريف و پربركت اميرمؤمنان (ع) سپري نشده بود كه نبوت حضرت محمد(ص) آغاز شد و از همان ابتداي امر، علي(ع) تسليم اراده و فرمان خدا و پيامبر(ص) بود و به عنوان ياوري باكفايت، بازويي توانا، سربازي فداكار و جان بركف و نماينده‌اي امين و صادق در كنار آن حضرت قرار گرفت. به اعتقاد تمام مورخان شيعه و سني علي‌بن‌ ابيطالب(ع) نخستين كسي بود كه به پيامبر (ص) ايمان آورد از لحاظ روانشناسي سبقت، خود نمودي از زيبايي است و تاريخ گواهي مي‌دهد كه حضرت علي(ع) اولين مردي بود كه به آيين اسلام مشرف شد.

شيخ مفيد مي‌گويد: او اولين كسي بود كه به خدا و رسولش ايمان آورد و در ميان مردان، نخستين مردي بود كه پيامبر(ص) او را به اسلام فراخواند و وي اجابت كرد. و رسول خدا(ص) در گفتاري آشكار، نشان پيشتازي در اسلام را به وي داد و فرمود:

«يا علي انت اول المسلمين اسلاماً و اولي المؤمنين ايماناً»

اي علي تو نخستين مسلمان و اولين مؤمني و در حديث ديگر از ابن‌عباس نقل شده رسول خدا فرمود: «علي اول من آمن بي و صدقني»

علي نخستين كسب بود كه به من ايمان آورد و مرا تصديق كرد.