به اراده تقدير، سرنوشت امام علي(ع) از همان سال‌هاي اول به صورتي بسيار جالب با سرنوشت حضرت پيغمبر خاتم پيوسته بود. مورخان اسلامي مي‌نويسند: خشكسالي عجيبي در مكه واقع شد، ابوطالب عموي نبي‌اكرم با عايله و هزينه سنگيني روبه‌رو بود پيامبر با عموي ديگر خود عباس، كه ثروت و مكنت مالي او بيش از ابوطالب بود به گفت‌وگو پرداخت و هر دو توافق كردند كه هر كدام يكي از فرزندان ابوطالب را به خانه خود ببرند تا در روزهاي قحطي گشايش در كار ابوطالب پديد آيد. از اين جهت عباس، جعفر را و پيامبر اكرم(ص) حضرت علي را به خانه خود بردند. اين بار كه اميرمؤمنان به طور كامل در اختيار پيامبر (ص) قرار مي گرفت از خرمن اخلاق و فضايل انساني او بهره هاي بسيار برد و موفق شد تحت رهبري پيامبر(ص) به عالي‌ترين مدارج كمال خود برسد.

امام علي(ع) در سخنان خود به چنين ايام و مراقبت‌هاي خاص پيامبر(ص) اشاره كرده، مي‌فرمايد: و لقد كنت اتبعه اتباع الفصيل اثرامه يرفع كل يوم من اخلاقه علما و بامرني بالاقتداء به، من به سان بچه ناقه‌اي كه به دنبال مادر خود مي‌رود در پي پيامبر(ص) مي‌رفتم. هر روز يكي از فضايل اخلاقي خود را به من تعليم مي‌كرد و دستور مي‌داد كه از آن پيروي كنم.

هدف از اين مراقبت‌ها اين بود كه دومين ضلع مثلت شخصيت حضرت علي(ع) كه همان تربيت است به وسيله او شكل گيرد و هيچ كس جز پيامبر(ص) در اين شكل‌گيري مؤثر نباشد. آري با وجود اختلاف سني پيامبر اكرم(ص) و امام علي(ع) كه حدود 30 سال است پيامبر اولين معلم ايشان بود.